Norsk kjøt

Lammet kjem som slapt kjøt ut av søya. Far brukar kubbenevane sine til å gni bort slim frå snuten. Han knøvlar saman tørt gras og tørkar det raskt over den vesle kroppen, legg lammet framføre søya, som byrjar å slikke på avkommet. Far såpar inn hendene og armane på ny, og dynkar dei i det varme vatnet i bøtta. Det dampar opp i det sveitte ansiktet hans. Såpe, blod, surt gras og dyreavføring blandar seg saman til ei smørje. Eg skjuler munnen bak ein arm og brekker meg. Far fører handa inn i søya, medan ho gir frå seg eit brek. Far lukkar auga, skjer ein grimase, medan han forsøker å få tak i eit nytt lam der inne. Far drar ut handa, dynkar ho i bøtta, såpar seg inn igjen. Handa hans er både kvit av såpe og raud av blod, og han seier: Du må vekke mor, lammet kjem med bakenden først.

Eg opnar døra ut frå fjøset og høyrer elveduren. Her ute kan eg puste ordentleg igjen. Trekkjer lufta godt ned i lungene. Eg traskar dei få metrane over tunet i mørkret. Grusen støyar meir om natta enn om dagen. Når eg kjem inn, drar eg av meg støvlane og går opp trappa til soveromma. For kvart steg eg tar, er det som om lufta blir meir og meir innestengd. Mor ligg der i djup søvn, ho skal tidleg på jobb neste dag. Eg dyttar litt i den eine skuldra hennar. Mor mumlar noko i søvne, og eg ventar på at ho skal vakne. Men pusten er framleis tung, og auga ligg gøymde bak augeloka. Ho er framleis ein annan stad. Langt borte frå fjøs og lammefødsel. Kva drøymer mor om? Eg har aldri spurt henne om draumane hennar. Eg veit berre at ho av og til går i søvne. At ho kan reise seg frå senga midt på natta og gå ned trappa og gå rundt i stua og flytte på ting. Og når ho står opp neste dag, skuldar ho på meg eller far for at vi har rota igjen. Eller som den gongen ho tok tak i den vesle reiseradioen på nattbordet og slo mot soveromsvinduaget så det knuste. Eg vakna av lyden og gjekk inn på mor og fars rom. Der stod mor og tråkka på knuste glasbrot på golvet, medan far prøvde å vekke henne.

To lammeføter stikk ut av søya når eg og mor kjem til fjøset. Far sit på golvet og ventar på oss, medan søya vekslar mellom å puste tungt og breke og slikke på det allereie fødde lammet. På den korte tida har lammet allereie byrja å stable seg på beina. Det dett og brekar lyst, medan mora svarar. Instinktivt flyttar lammet seg nærare moras spenar. Kanskje luktar det søtt, eg veit ikkje. Alt eg kjenner er smørja av alle dei sterke luktene her inne.

Kva trur du? spør mor.

Sit bom fast, seier far.

Eg ser på dei svarte klauvene og dei kvite beina som stikk ut. Så rart det må vere: Å vere delvis ute, men aller mest inne. Kva tenkjer det ufødde lammet, som likevel delvis er fødd, der det ligg i den siste tronge kanalen ut i verda? Tenkjer det noko i det heile? For når startar ein å tenkje, er det allereie inne i livmora, eller er det når hovudet kjem ut, auga opnar seg og ein ser lyset for første gong? Det allereie fødde lammet har klart å stavre seg bort til spenane. Det prøver å få tak i spenen og syge til seg mjølk. Mor bøyer seg ned og hjelper til, opnar munnen og dyttar spenen inn, og slik drikk lammet dei aller første dropane, og det er som om kroppen liksom kveikjer til, kroppen spenner seg, og den blaute halen viftar. Lammet mistar taket på spenen og brekar, forsøker seg på nytt og klarar det på eiga hand. Dette lammet er redda, tenkjer eg. Dette lammet klarar seg.

Mor held hardt rundt hovudet på søya, medan far forsøker å dra det ufødde lammet ut. Han drar og drar i dei utstikkande føtene, og søya brekar. Eg har dytta det fødde lammet unna, slik at det ikkje skal vere i vegen.

Vi må leggje ho ned, seier far.

Dei veltar søya over ende, ho brekar, sparkar med beina, og det er som om alt losnar: Far drar til, og så er det siste lammet ute. Far legg lammet framføre søya, gnir bort slim frå snuten, daskar det litt på ansiktet, på kroppen, søya slikkar det i fjeset, men det ligg der, utan å røre på seg. Magen er innsunken, ingen pust. Mor prøver å daske til lammet igjen, som om det går an å slå nokon i live, men lammet berre ligg der.

Far vaskar hendene sine i bøtta. Vatnet er nok blitt kaldt. Det levande lammet står og syg, medan mora sleikar på det døde avkommet. Den livlause skrotten har byrja å likne meir på eit lam no: Den våte ulla, som var dekt av gult slim og raudt blod, har tørka. Ulla krøllar seg på den livlause kroppen, strekker seg ut.

Du kan bere det bort, seier far.

Skal eg bere det bort? spør eg.

Mor har gått på jobb, du får gjere det, seier far og tar tak i bøtta og går ut av bingen. Eg blir ståande i bingen aleine med søya og dei to lamma hennar.

Ikkje la lammet ligge der for lenge, seier far og går ut av fjøset.

Eg blir ståande og sjå på lammet. Det er som om beina har sokke ned i golvet. Men eg klarar å kome meg laus. Må dytte søya bort frå lammet, før eg løftar det opp i armane mine.

Eg ber det livlause lammet gjennom fjøset som eit nyfødd barn. Eg ber det og ser på det, og det er nesten som eg kjenner at det vaknar til liv der, i armane mine. Og eg går gjennom ein lys korridor, og lyset frå taket blinkar. Og eg går og kjenner dei andre dultar borti meg. Nokon har tydelegvis vore her før. Eg stansar litt opp og ser utover den store hallen i Incheon internasjonale flyplass. Ved sidan av meg går det ei mor. Ho ber barnet sitt i armane. Det søv. Auga er lukka. Og eg tenkjer: Viss mora snublar, så vil ho miste det i golvet, slik eg snubla og mista det døde lammet i fjøset for nokre år sidan. På veg ut, for å leggje det i ein grashaug. Eg snubla i ein velta høygaffel og fall framover og såg korleis lammet dunka hardt i golvet, medan eg strakk hendene fram for å beskytte meg i fallet. Lammet blei liggjande med hovudet og beina sprikande i ulike retningar. Då eg reiste meg, stod far framføre meg. Han stod der og såg på meg. Så bøygde han seg ned, tok tak i den eine foten til det døde lammet og drog det etter seg ut av fjøset. Eg reiste meg, kosta av meg den verste skitten på kjeledressen og gjekk vidare. Og framføre meg går den unge mora med barnet i armane. Alle mødrer ber barna sine på same måte, tenkjer eg. Alle mødrer ber barna sine på same omsorgsfulle måte, tenkjer eg, og aldri har eg sett ei einaste mor falle med barnet i armane sine. Aldri sett nokon falle og miste det.